Belangrijkste veranderingen en hun gevolgen voor cacaoproducenten
Vanaf 1 oktober 2025moet elke zending biologische cacao die de EU binnenkomt volledig voldoen aan Verordening (EU) 2018/848. Dit is een historische verschuiving: het al lang bestaande "gelijkwaardigheids"-model, waarbij niet-EU-landen hun eigen nationale of particuliere systemen konden certificeren zolang deze in grote lijnen overeenkwamen met de EU-regels, wordt afgeschaft.
In plaats daarvan moeten producenten buiten de EU voortaan voldoen aan dezelfde normen als Europese boeren, die alles omvatten van vruchtwisseling en bodembeheer tot het bestuur van boerengroepen. Voor kleine cacaoproducenten in Latijns-Amerika, Afrika en Azië betekent deze verandering zowel een uitdaging als een keerpunt, omdat naleving herstructurering, formalisering en nieuwe investeringen kan vereisen om op de biologische markt van de EU te blijven.
In plaats daarvan moeten producenten buiten de EU voortaan voldoen aan dezelfde normen als Europese boeren, die alles omvatten van vruchtwisseling en bodembeheer tot het bestuur van boerengroepen. Voor kleine cacaoproducenten in Latijns-Amerika, Afrika en Azië betekent deze verandering zowel een uitdaging als een keerpunt, omdat naleving herstructurering, formalisering en nieuwe investeringen kan vereisen om op de biologische markt van de EU te blijven.
Wat er verandert en wat dat betekent voor cacaoproducenten
De nieuwe biologische regelgeving van de EU brengt een aantal grote veranderingen met zich mee. Hieronder staan de belangrijkste veranderingen, duidelijk uitgelegd en met hun praktische gevolgen voor cacaoproducenten wereldwijd:
1. Einde gelijkwaardigheid: volledige aanpassing nu vereist
Tot nu toe konden cacaoproducenten van buiten de EU naar Europa exporteren volgens hun eigen nationale biologische normen, zolang die regels als "gelijkwaardig" aan de EU-vereisten werden beschouwd. Die flexibiliteit verdwijnt op 1 oktober 2025. Vanaf die datum moet elke producent direct voldoen aan de EU-normen, waaronder:
- Verplichte vruchtwisseling en strenge regels voor bodemvruchtbaarheid
- Voortdurend verbod op synthetische inputs
- Een striktere definitie van de "productie-eenheid", wat betekent dat de hele boerderij nu biologisch gecertificeerd moet zijn
➤ Impact
Deze verschuiving treft kleine boeren het hardst. Veel boeren die werken in agroforestry of gemengde landbouwsystemen kunnen erachter komen dat praktijken die ooit werden geaccepteerd onder lokale standaarden niet langer in aanmerking komen. Om hun toegang tot de EU biologische markt te behouden, zullen ze hun productiemethoden moeten aanpassen, een duur en ingewikkeld proces, of ze lopen het risico om helemaal te verdwijnen.
- Verplichte vruchtwisseling en strenge regels voor bodemvruchtbaarheid
- Voortdurend verbod op synthetische inputs
- Een striktere definitie van de "productie-eenheid", wat betekent dat de hele boerderij nu biologisch gecertificeerd moet zijn
➤ Impact
Deze verschuiving treft kleine boeren het hardst. Veel boeren die werken in agroforestry of gemengde landbouwsystemen kunnen erachter komen dat praktijken die ooit werden geaccepteerd onder lokale standaarden niet langer in aanmerking komen. Om hun toegang tot de EU biologische markt te behouden, zullen ze hun productiemethoden moeten aanpassen, een duur en ingewikkeld proces, of ze lopen het risico om helemaal te verdwijnen.
2. Wie wordt er gecertificeerd? Nieuwe beperkingen voor certificeringshouders en groepsmodellen
De nieuwe EU biologische verordening verandert ook wie daadwerkelijk biologisch gecertificeerd mag zijn in landen van herkomst.
A. Alleen coöperaties en producentenverenigingen mogen certificaten hebben
Particuliere bedrijven mogen niet langer biologische certificaten bezitten namens boeren. In plaats daarvan moet de certificering berusten bij coöperaties of wettelijk erkende producentenverenigingen. Dit is een fundamenteel verschil met het vorige systeem, waarbij exporteurs of sociale ondernemingen vaak de certificering beheerden en de toeleveringsketens organiseerden.
goed voorbeeld: Kokoa Kamili, Tanzania
Kokoa Kamili, een bekende sociale onderneming in Tanzania, werkt met honderden kleine boeren. Onder het oude model mocht het bedrijf zelf het biologische certificaat houden. Onder de nieuwe regels moest het bedrijf de boeren helpen bij het opzetten van een formele vereniging met een wettelijke status en bestuursstructuren. Dat betekende extra tijd, financiële middelen en administratieve ondersteuning, een serieuze uitdaging in regio's waar coöperatieve tradities zwak zijn of waar boeren beperkte toegang hebben tot juridische en organisatorische ondersteuning.
➤ Impact
Voor veel kleine boerengemeenschappen verhoogt deze verandering de toetredingsdrempel. Voor het vormen en beheren van groepen die aan de wettelijke eisen voldoen, zijn capaciteit, training en middelen nodig. Zonder sterke organisatorische ondersteuning lopen producenten het risico om uitgesloten te worden van de biologische markt in de EU.
B. Strengere regels voor groepscertificering
Groepscertificering is lange tijd de ruggengraat geweest van de deelname van kleine boeren aan de biologische cacaomarkt. Hierdoor konden duizenden kleine boerderijen de nalevingskosten delen onder één paraplu. Maar onder de nieuwe regelgeving worden de regels veel strenger:
- Maximaal 2000 producenten per gecertificeerde groep. Voorheen konden coöperaties duizenden boeren onder één certificaat laten vallen. Nu moeten groepen worden opgesplitst in kleinere eenheden, waardoor de administratieve en financiële last van de certificering toeneemt.
- Geen "gemengde bedrijven" meer. De hele boerderij wordt nu beschouwd als één productie-eenheid. Boeren kunnen niet langer biologische cacao verbouwen op één perceel en conventionele gewassen op een ander perceel binnen dezelfde boerderij. Elk veld moet biologisch zijn.
➤ Voorbeeld: Peru
Veel Peruaanse cacaoboeren verbouwen naast cacao voor de export ook basisgewassen zoals maïs of rijst voor hun gezin en de lokale markt. Zelfs zonder besmettingsrisico's moeten deze boeren nu hun land opsplitsen in aparte juridische entiteiten of helemaal stoppen met niet-cacaoteelt. Beide opties zijn duur en ingewikkeld, en voor sommigen is biologische certificering gewoon niet meer haalbaar.
Individuele audits voor grotere boerderijen. Elk bedrijf dat groter is dan 5 hectare of meer dan €25.000 omzet genereert, kan niet langer in een groep blijven. In plaats daarvan moeten ze een volledige individuele audit ondergaan.
voorbeeld: Dominicaanse Republiek
Met internationale cacaoprijzen die schommelen tussen US$8-12/kg, overschrijden veel Dominicaanse boeren de verkoopdrempel van €25.000 gemakkelijk. De kosten van een individuele audit zijn vaak hoger dan de biologische premie, waardoor certificering financieel onaantrekkelijk wordt en boeren worden weggedreven van het biologische systeem.
➤ Impact
Voor kleine boeren betekenen deze strengere regels een dubbele verplichting: hogere kosten en strengere beperkingen, met minder voordelen. Voor sommige gemeenschappen is het niet langer economisch zinvol om biologisch te blijven volgens de EU-regels, waardoor het aanbod voor de hoogwaardige chocolademarkt in Europa mogelijk kleiner wordt.
➤ Algemene gevolgen
De nieuwe regels leiden tot een aanzienlijke toename van de administratieve en nalevingsvereisten voor cacaoproducenten. Sommigen zullen erin slagen zich te reorganiseren tot legale producentenverenigingen of kleinere groepen, maar voor anderen kunnen de veranderingen een breekpunt vormen. Kleine boeren, vooral in landen zonder sterke coöperatieve systemen of met uiteenlopende landbouwpraktijken, lopen het risico om volledig uit de biologische sector te worden geduwd, wat de beschikbaarheid van gecertificeerde cacao voor de EU-markt zou kunnen verminderen.
A. Alleen coöperaties en producentenverenigingen mogen certificaten hebben
Particuliere bedrijven mogen niet langer biologische certificaten bezitten namens boeren. In plaats daarvan moet de certificering berusten bij coöperaties of wettelijk erkende producentenverenigingen. Dit is een fundamenteel verschil met het vorige systeem, waarbij exporteurs of sociale ondernemingen vaak de certificering beheerden en de toeleveringsketens organiseerden.
goed voorbeeld: Kokoa Kamili, Tanzania
Kokoa Kamili, een bekende sociale onderneming in Tanzania, werkt met honderden kleine boeren. Onder het oude model mocht het bedrijf zelf het biologische certificaat houden. Onder de nieuwe regels moest het bedrijf de boeren helpen bij het opzetten van een formele vereniging met een wettelijke status en bestuursstructuren. Dat betekende extra tijd, financiële middelen en administratieve ondersteuning, een serieuze uitdaging in regio's waar coöperatieve tradities zwak zijn of waar boeren beperkte toegang hebben tot juridische en organisatorische ondersteuning.
➤ Impact
Voor veel kleine boerengemeenschappen verhoogt deze verandering de toetredingsdrempel. Voor het vormen en beheren van groepen die aan de wettelijke eisen voldoen, zijn capaciteit, training en middelen nodig. Zonder sterke organisatorische ondersteuning lopen producenten het risico om uitgesloten te worden van de biologische markt in de EU.
B. Strengere regels voor groepscertificering
Groepscertificering is lange tijd de ruggengraat geweest van de deelname van kleine boeren aan de biologische cacaomarkt. Hierdoor konden duizenden kleine boerderijen de nalevingskosten delen onder één paraplu. Maar onder de nieuwe regelgeving worden de regels veel strenger:
- Maximaal 2000 producenten per gecertificeerde groep. Voorheen konden coöperaties duizenden boeren onder één certificaat laten vallen. Nu moeten groepen worden opgesplitst in kleinere eenheden, waardoor de administratieve en financiële last van de certificering toeneemt.
- Geen "gemengde bedrijven" meer. De hele boerderij wordt nu beschouwd als één productie-eenheid. Boeren kunnen niet langer biologische cacao verbouwen op één perceel en conventionele gewassen op een ander perceel binnen dezelfde boerderij. Elk veld moet biologisch zijn.
➤ Voorbeeld: Peru
Veel Peruaanse cacaoboeren verbouwen naast cacao voor de export ook basisgewassen zoals maïs of rijst voor hun gezin en de lokale markt. Zelfs zonder besmettingsrisico's moeten deze boeren nu hun land opsplitsen in aparte juridische entiteiten of helemaal stoppen met niet-cacaoteelt. Beide opties zijn duur en ingewikkeld, en voor sommigen is biologische certificering gewoon niet meer haalbaar.
Individuele audits voor grotere boerderijen. Elk bedrijf dat groter is dan 5 hectare of meer dan €25.000 omzet genereert, kan niet langer in een groep blijven. In plaats daarvan moeten ze een volledige individuele audit ondergaan.
voorbeeld: Dominicaanse Republiek
Met internationale cacaoprijzen die schommelen tussen US$8-12/kg, overschrijden veel Dominicaanse boeren de verkoopdrempel van €25.000 gemakkelijk. De kosten van een individuele audit zijn vaak hoger dan de biologische premie, waardoor certificering financieel onaantrekkelijk wordt en boeren worden weggedreven van het biologische systeem.
➤ Impact
Voor kleine boeren betekenen deze strengere regels een dubbele verplichting: hogere kosten en strengere beperkingen, met minder voordelen. Voor sommige gemeenschappen is het niet langer economisch zinvol om biologisch te blijven volgens de EU-regels, waardoor het aanbod voor de hoogwaardige chocolademarkt in Europa mogelijk kleiner wordt.
➤ Algemene gevolgen
De nieuwe regels leiden tot een aanzienlijke toename van de administratieve en nalevingsvereisten voor cacaoproducenten. Sommigen zullen erin slagen zich te reorganiseren tot legale producentenverenigingen of kleinere groepen, maar voor anderen kunnen de veranderingen een breekpunt vormen. Kleine boeren, vooral in landen zonder sterke coöperatieve systemen of met uiteenlopende landbouwpraktijken, lopen het risico om volledig uit de biologische sector te worden geduwd, wat de beschikbaarheid van gecertificeerde cacao voor de EU-markt zou kunnen verminderen.
3. Drie jaar voordat je biologisch bent: de nieuwe overgangsregel
Voorheen konden producenten in afgelegen of "schone" gebieden, waar geen chemicaliën werden gebruikt, soms al na één jaar gecertificeerd worden. De nieuwe EU-verordening verandert dat volledig. Voortaan moet elk bedrijf, ongeacht zijn geschiedenis of locatie, een overgangsperiode van minimaal drie jaar doorlopen voordat het in aanmerking komt voor biologische certificering.
➤ Gevolgen zijn onder andere:
- Een veel hogere drempel voor nieuwe boeren of regio's die de biologische markt willen betreden
- Producenten worden gedwongen om biologische praktijken te volgen tijdens de overgangsjaren zonder dat ze biologische premies verdienen
- Een lager rendement op investeringen, wat de uitbreiding van biologische cacao ontmoedigt
- Agroforestrysystemen en boerderijen die 'standaard biologisch' waren, verliezen hun snelle weg naar certificering
In het kort, deze algemene regel maakt het certificeringsproces uniformer over de hele wereld, maar ook minder toegankelijk, wat mogelijk de groei van nieuwe biologische cacao-oorsprong vertraagt.
➤ Gevolgen zijn onder andere:
- Een veel hogere drempel voor nieuwe boeren of regio's die de biologische markt willen betreden
- Producenten worden gedwongen om biologische praktijken te volgen tijdens de overgangsjaren zonder dat ze biologische premies verdienen
- Een lager rendement op investeringen, wat de uitbreiding van biologische cacao ontmoedigt
- Agroforestrysystemen en boerderijen die 'standaard biologisch' waren, verliezen hun snelle weg naar certificering
In het kort, deze algemene regel maakt het certificeringsproces uniformer over de hele wereld, maar ook minder toegankelijk, wat mogelijk de groei van nieuwe biologische cacao-oorsprong vertraagt.
